sunja usihai fulgiyan kiru
五星紅旗
musei gurun i gurun kiru oci sunja usihai fulgiyan kiru.
私たちの国の国旗は五星紅旗です。
kiru i fulgiyan boco oci, dashalan i temgetulen
旗の赤色は革命を表し、
kiru i dele bihe suwayan boconggo sunja usiha oci,
旗の上にある黄色い五つの星は、
jongg'o gongcan dang yarhūdara fejile,
中国共産党の指導の下
dashalangga niyalma irgen i amba falicun i temgetulen inu.
革命を支持する人民の大同団結を表している。
新疆省察布査尓錫伯自治县「2006版《锡伯文小学语文》第四册」より
語句
gurun |
国 |
kiru |
旗 |
fulgiyan |
赤色、濃紅色 |
sunja |
5、五つの |
suwayan |
黄色い |
usiha |
星 |
dashalan |
革命 dashalangga は "革命を支持している" と訳しました。 |
temgelen |
表して, temgetulex 符号をつける, 表彰する |
boco |
色 boconggo |
dele |
上、物の上 |
jungg'o gongcan dang |
中国共産党 |
yarhūdara |
導き、指導 yarhūdambi 導く、引率する |
fejile |
下 |
niyalma |
人 |
irgen |
民、人民 |
amba |
大きな |
falicun |
団結 |
inu |
である、然り、~もまた |
Top
haji mini cabcal
我がチャプチャル
usun alin fisin bujan de, erdei šun aisin elden fosombi.
烏孫山の森に、夜明けの太陽の金色の光が輝き始める。
meyen meyen ihan honin, onco amba orhonggo ala de ongkolombi.
牛羊の群れは、草におおわれた広大な丘陵で過ごす。
a! saikan mini mafa gurūn alin bira,
ああ、美しき我が祖国の山河、
ere oci mini haji eniye cabcal.
ここは我が親密なる母、チャプチャル
新疆省察布査尓錫伯自治县「錫伯文小学语文」より
語句
usun alin |
烏孫山(中国、新疆省) |
fisin bujan |
稠密な林→森と意訳 |
erde |
日の出る頃、夜明け前 |
fosombi |
日が照りだす、太陽が出る、輝く |
meyen |
一団 |
orho |
草 orhonggoはorhoがある→草がある、草におおわれたと意訳 |
ala |
低い平な山 |
ongko |
牧地,放牧地 ongkolombi ongkoの動詞形なので、牧草地で過ごすと意訳 |
mafa |
祖先 |
bira |
川 |
haji |
親密な、近しい |
eniye |
母 |
Top
wakšan jai molto
カエルとフクロウ
wakšan jai molto gemu usin jekui sain gucu.
カエルとフクロウは共に、農民と穀物の良い友である。
wakšan kokiran umiyaha be jemahabi, molto singgari be jemahabi.
カエルは害虫を食べ、フクロウはネズミを食べる。
muse uhei afi tese be karmataki.
私たちは共に戦い、それら(農民と穀物)を守る。
新疆省察布査尓錫伯自治县「2006版《锡伯文小学语文》第四册」より
語句
wakšan |
カエル |
molto |
フクロウ |
gemu |
共々に、皆 |
jeku |
米穀、穀物 |
kokiran |
障害 |
umiyaha |
虫、kokiran umiyahaで害虫としました。 |
jembi |
食べる -mahabiの意味は分かりません。 |
singgari |
ネズミ |
uhei |
一にして、共々に |
afambi |
攻める、挑みかかる afiは連用形 文中では"戦い"と意訳しました。 |
karmambi |
保護する、助ける -takiの意味は分かりません。 |
Top
gaha muke omimbi
カラス、水を飲む
emu gaha kangkame hamirakū ofi, isinahale bade muke be baimbi.
一羽のカラスが喉の渇きに堪えかねて、至る所で水を探している。
gaha muke baime yabuhai, emu sucei dolo muke bisire be sabuha.
カラスは水を探して行き、(一本の)瓶の中に水があるのを見つけた。
ainara suce i angga ajige bime dorgi i muke komso ofi,
瓶の口は小さく、中の水は少なく、
gaha udu omiki secibe šuwe omime mutehakū.
カラスがいくら飲もうとしても、直ぐには飲むことができない。
adarame icihiyaci teni omime mutembini?
どのようにしたら、底の水を飲むことができるか?
gaha dalbade umesi labdu ajige wehe bihe be sabufi,
カラスは回りにたいへん多くの小石があることに気付き、
emu arga be bodome bahaha.
一つの方法を考えついた。
gaha dalbade bihe ajige wehe be emke emke angga de ašume suce i dolo sindaha.
カラスは回りにある小石を一つ一つ口にくわえ、瓶の中に落とした。
suce i muke ulhiyen ulhiyeni mukdeme jihe manggi, gaha teni muke be bahame omiha.
瓶の水が徐々に上がって来て、カラスはやっと水を飲むことができた。
新疆省察布査尓錫伯自治县「2006版《锡伯文小学语文》第四册」より
語句
gaha |
カラス |
kangkambi |
喉が渇く |
isinahale |
凡そ到る所、
isinambi(到る,着く)の派生語らしい。-haleは場所を指しているのだろうか? |
baimbi |
探す |
suce |
瓶 |
dolo |
中、内側 |
yabumbi |
行く, -haiは意味が分かりません。 |
bimbi |
ある, bisire ある所の |
sabumbi |
見る, -haは過去形 "見つけた"と意訳しました。 |
ainara |
どんな様子か ここで訳していません。 ainambi 何をするか、どうするか、如何に |
angga |
口 |
dorgi |
内、内側 |
komso |
少ない、少しの |
udu |
いくら |
secibe |
とて、としても -cibe するけれども、たとえ~しても sembi 言う、語る |
šuwe |
直に、真直ぐに |
mutehakū |
できなかった, -ha 過去形 -kū 否定
mutembi できる |
adarame |
如何に、どんな風に |
icihiyaci |
するなら, icihiyambi 事を処理する -ci 仮定形 |
ten |
果て、極み ここでは底、さらに底の水と訳しました。
最後の文の teni は "底の" よりも "やっと" の方が適切だと思います。 |
mutembini |
できるかしら, mutembi できる -ni ~か、~かしら
|
dalbade |
傍らに |
umesi |
たいへん |
labdu |
多くの |
ajige |
小さな |
wehe |
石 |
sabumbi |
見る, -fiは連用形 "見て" を "気付いて" と意訳しました。 |
arga |
策略、計略 |
bodombi |
策略を練る, -meは連用形 ここでは "考える" と意訳しました。 |
bahambi |
得る, -haは過去形 |
emke |
一個、一件、一口 |
ašume |
口に含み、くわえて ašumbiの連用形 |
sindaha |
落とした, sindambi 放つ、置く ここでは瓶に中に"落とす"と意訳しました。 |
ulhiyen |
次第に、漸次 ulhiyen ulhiyeniも同じ |
mukdeme |
上がって, mukdembi 興る、(日が)高く昇る -me 連用形 |
jihe |
来た, jimbi 来る -ha 過去形 |
manggi |
~した後、した時に ここでは"やがて"、または訳さなくても良い。 |
Top
hūcin dolo tefi abka be towambi
井戸の中で天を見る
emu wakšan hūcin dolo banjimbihebi.
一匹のヒキガエルが井戸の中で暮らしていた。
emu ajige gasha deye jifi, hūcin angga i cikin de doha.
一羽の小鳥が飛んで来て、井戸の淵にとまった。
wakšan ajige gasha de
ヒキガエルは小鳥に
"si yaderi jihengga"
「お前はどこから来た。」
seme fonjiha.
と問うた。
ajige gasha jabume hendume
小鳥は答えて言う。
"bi abka deri deyeme jihengga, bi emu tanggū dulere ba deyefi jaci kangkame ofi
「私は天から飛んで来た。私は百里以上飛び、とても喉が渇いたので、
ebume jifi majige muke omiki sembi."
降りて来て、少し水を飲みたい。」
wakšan hendume
ヒキガエルは言う。
si ume dabali amba gisun gisurere!
「お前、度を超えた大ごとを言うな。
abka serrenge manggai hūcin i anggai gese amba kai,
天というものは、井戸の口と同じ大きさである。
aibi tenteke goro deyere be baibumbi?
どうして、そんな遠くに飛ぶことを得られるのか。→そんな遠くを飛ぶことができよう」
ajige gasha hendume
小鳥は言う。
si tašaraha kai.
「あなたは間違っています。
abka de umei ujan jecen akū, umesi amba!
天には全く境界はなく、とても大きい。」
wakšan injefi hendume
ヒキガエルは笑い、言う。
"gucu, bi inenggi dari hūcin de tefi uju be tukiyeme uthai abka be sabumbi,
「友よ。私は毎日、井戸で頭を持ち上げ、真近に天を見ている。
bi umai tašarahakūbi."
私は全く、間違っていない。」
ajige gasha inu injefi hendume
小鳥もまた、笑って言う。
"gucu, si tašarahabi.
「友よ。あなたは間違っている。
akdarakū oci si hūcin deri fekume tucifi tuwamtuwa"
信じないなら、あなたは井戸から跳ねて出て、見てみろ」
sehe.
と。
新疆省察布査尓錫伯自治县「2006版《锡伯文小学语文》第四册」より
語句
hūcin |
井戸 |
dolo |
中、内、内部 ここでは "底" と意訳してもよいかもしれない。 |
wakšan |
ガマ、ヒキガエル |
banjimbihebi |
暮らしていた banjimbi日を過ごす、暮らす -hebi 日本語の"たり"と訳すとしっくりするような気がする。 |
deyeme |
飛んで, deyembi 鳥が飛ぶ -me 連用形 |
angga |
口 |
cikin |
物の淵、川辺 |
doha |
とまった, dombi 虫や鳥がとまる -ha 過去形 |
yaderi |
どこから |
jihengga |
来たこと、やって来たこと jimbi 来る -he 過去形 |
fonjiha |
尋ねた, fonjimbi 尋ねる、問う -ha 過去形 |
jabume |
答えて, jabumbi 答える -me 連用形 |
hendume |
曰く、話して, hendumbi 話す、言う |
abka |
天 |
tanggū |
百 |
dulere |
過ぎて、越えて, dulembi 過ぎる、過ぎ行く "以上"と意訳しました。 |
ba |
里(距離の単位) |
jaci |
甚だ、すこぶる |
kangkame |
のどが渇いて, kangkambi 喉が渇く -me 連用形 |
ebume |
降りて, ebumbi とまる、降りる -me 連用形 |
majige |
少々、少し |
omiki |
飲みたい, omimbi 飲む、-ki 願望 |
dabali |
越えて、尊大な、僭越な、分を過ぎて |
gisun |
言語、言葉 gisurembi 話す |
ume |
必ず~する勿れ ume gisurere 話すな |
serrenge |
sembi 言うの名詞形 |
mangga |
難しい、猛々しい ここでは適切な訳が不明 |
gese |
如き |
kai |
~である、~ぞ 強い断定を表す |
aibi |
どうして |
tenteke |
あの様な、そのような |
goro |
遠い |
baibumbi |
baimbiの受身形・使役形 探される、得させる |
tašaraha |
誤った tašarambi 誤る、違う -ha 過去形 |
umai |
全く |
ujan |
田畑の縁、淵、隅 |
jecen |
境界、境 |
akū |
ない |
umesi |
たいへん、非常に |
injefi |
笑って injembi 笑う |
gucu |
友達、仲間、朋友 |
inenggi dari |
毎日、日毎に inenggidariと続けて書くこともある |
uju |
頭、頭部、首 |
tukiyeme |
上げて tukiyembi 持ち上げる、かつぐ |
uthai |
すぐに、すなわち |
sabumbi |
見る、知る |
tašarahakūbi |
間違っていない tašarambi 誤る、違う -haku 否定形過去 -bi ? |
deri |
~から、~より |
akdarakū |
akdambi 頼る、信じて疑わない -raku 否定形 |
fekume |
跳んで fekumbi 跳ねる、跳ぶ -me 連用形 |
tucifi |
出て tucimbi 出る -fi 連用形 |
tuwamtuwa |
見なさい、見ろ tuwambi 見る tuwaは命令形 動詞を重ねるのは中国語の影響か? |
Top
buyecuke boo gašan
愛すべき村
mini boo gašan oci ili birai julergi,
私の村はイリ川の南,
usun alin amargi de bihe cabcal necin ala cabcal sibe dzjysiyan.
烏孫山の北にあるチャプチャル平原、(すなわち)チャプチャル・シボ自治県です。
uba i bana huweki tarhūn, usin dehen hetu undu,
この地は肥沃で、田畑は縦横(に広がり)、
tucirsu bayan elgiyen,
産品は豊富です。
adulambi ongko oncho amba, arbun tuwabun saikan,
放牧地は広大で、風景は美しい。
tere aimaka emu fali genggiyen tana i adali,
(それは)あたかも(一個の)清らかな真珠と同様、
mafa gurun i dergi amargi hošo de elden jerkišembi.
祖国の東北で眩いほどに輝いています。
cabcal de, daci deri uthai "jeku i calu" sere saikan colo bi.
チャプチャルには昔から"穀倉"という美しい通称があります。
usin jeku i hacin duwali jaci labdu,
作物の種類はたいへん多く
oyonggo ninggen maise, handu, bolimo jergi jeku tarimbi,
主要なものは小麦、稲、とうもろこし等です。
ereci tulgiyen kemuni amtangga mursa・hūma・har sogi・kubun・ji ihan jergi
この他にまだ、甜菜・hūma・アブラナ・綿・紅花等
weilen hethe de baitangga mutun be tarimbi.
工業で用いる材料を栽培しています。
cabcal de nemu i tucirsu bi,
チャブチャルには鉱産物があります。
ere oci wehe yaha i bayasu encusehakū i bayan elgiyen.
石炭資源は特別に豊富です。
cabcal i orhonggo ara oncho elgiyen, orho muke saikan,
チャブチャルの草原は広く豊で、草と水は美しい。
- 満文欠落 -
群れをなし隊を組む(細毛)羊、良種の牛が草原に放牧されています。
天山アカシカが飼い馴らされ、中庭にいます。
生産した鹿茸は国外には輸出しません。
チャプチャルにはシボ族風情園、靖远寺、トボト記念館、
海努克古城等の名所旧跡があります。
~ boro i bujan sargašara yafan.
また、琼博拉森林公園があります。
ili birai ekcin i ursan bujan yafan jergi banjitai sargašame efire tuwabungga ba bi,
イリ川の岸には二次林公園等、天然の観光・景勝地があり、
yala niyalmasai sargašame efire,
人々が遊び、
šoro erin be dulebure,
余暇を過ごします。
halhūn deri jailame genere saikan ba secina!
暑さを避けるにも良いと言います。
ere uthai mini buyecuke boo gašan - cabcal.
これがすなわち、我が愛する郷土、チャプチャルです。
新疆省察布査尓錫伯自治县「2006版《锡伯文小学语文》第四册」より
語句
boo |
家 |
gašan |
村 |
ili bira |
イリ川 |
julergi |
南、前 |
usun alin |
烏孫山 |
amargi |
北、後方 |
cabcal |
チャプチャル(察布査尓) 新疆省チャプチャル・シボ自治県の首府 |
necin |
平坦、平かな |
ala |
低い平な山 |
sibe |
シボ(錫伯)族 |
dz-jy-siyan |
自治県 dz jy は中国語音 シボ語に置き換えると beye dasangga siyan |
uba |
ここ、この |
bana |
ba,na ともに場所の意 |
huweki |
肥沃な、肥えた |
tarhūn |
肥えた |
usin dehen |
田畑 |
hetu |
横 |
undu |
縦 |
tucirsu |
産品、出産 tucimbi 出る |
bayan elgiyen |
豊富 bayan,elgiyenともに豊富、豊かなという意 |
adulambi |
放牧する |
ongko |
放牧地 |
oncho |
広い |
amba |
大きい |
arbun |
姿、あらわれ |
tuwabun |
名所、風景 tuwambi 見る |
aimaka |
大抵、たぶん |
genggiyen |
清い、明るい |
tana |
珠、川で採れる真珠 |
dergi |
東、東方
新疆省は中国の西北である。西(wargi)と東を間違えている? |
hošo |
方角 |
elden |
光、光彩 |
jerkišembi |
日光のために目が眩む、光彩目を奪う |
daci |
始めから、元から |
deri |
~から、~より |
uthai |
すぐに、すなわち |
calu |
倉 |
colo |
号、称号、あだ名、ニックネーム |
hacin |
件、種 |
duwali |
類、同類 |
jaci |
はなはだ、すこぶる |
labdu |
多い |
oyonggo |
重要な、さし迫った、必要な |
ninggen |
~のもの、~なるもの |
maise |
小麦 |
handu |
稲、うるち米 |
bolimo |
トウモロコシ |
jergi |
等級、級、ランク |
tarimbi |
種をまく、栽培する |
tulgiyen |
外、その他に |
kemuni |
また、まだ |
amtangga |
味のよい、おいしい amtangga mursaは甜菜(サトウダイコン)? |
mursa |
大根 |
har sogi |
油菜 |
hūma |
? |
ji ihan |
紅花 |
weilen hethe |
工業 weilembi 作る、事をなす hethe 切り株、財産、事業 |
baitangga |
必要な、役にたって、役人 baitalambi 使う、採用する |
mutun |
材料 |
nemu |
鉱物 |
wehe yaha |
石炭 |
bayasu |
bayanの複数形か? 中国語訳をまねして、資源と訳しました。 |
encusehakū |
特別な |
orhonggo |
草がある orhonggo ala 草原 |
bujan |
林 |
sargašara yafan |
公園 |
ekcin |
岸 |
ursan |
2番性の芽、刈り取った後に生えた芽・枝 |
banjitai |
生まれつき、天然の |
sargašami |
遊ぶ、旅行する |
efimbi |
遊ぶ |
tuwabungga榜 |
掲示 tuwabumbi 見せる |
yala |
真に、果たして、確かに、やはり |
šoro |
暇 |
erin |
時、季節、時刻 |
dulembi |
過ぎる、過ぎ行く |
halhūn |
暑さ |
jailambi |
逃げる、回避する |
secina |
sembi 言う -cina |
buyecuke |
愛すべき、かわいい |
Top
使用辞書:滿和辞典(羽田亨 編著)學海出版社、
锡汉教学词典